Kısırlık (infertilite) nedenleri kadına bağlı, erkeğe bağlı, hem kadına hem erkeğe bağlı ya da açıklanamayan nedenler olarak sınıflandırılır. İnfertil çiftlerin yaklaşık yüzde 35’inde kadın faktörüne erkek faktörü eşlik ederken, yaklaşık yüzde 10’unda saptanabilir tek neden erkek kaynaklıdır.
İnfertilitesi olan erkeklerin bir kısmında oligozoospermi, yani ejakülattaki sperm sayısının normal kabul edilen aralığın altında olması, ya da azospermi, yani ejakülatta sperm bulunmaması sorunu varken; bazı infertil erkeklerde sperm sayısı normal saptanmaktadır. İnfertil erkeklerin yüzde 80’inden fazlasında sperm konsantrasyonu düşük, kalitesi kötü, hareketi az (astenozoospermi) ve /veya anormal morfolojisi olan sperm sayısı normalden fazladır (teratozoospermi). Az sayıda infertil erkekte ise normal sperm konsantrasyonlarına rağmen, kalite kötü olabilirken; nadiren sperm sayısı, morfolojisi ve hareketi tamamen normal olabilmektedir.
Doğumsal Problemler, Kronik Hastalıklar da Neden Olabilir!
Erkekte infertilite, testiste sperm üretiminin yetersiz olması, üretilen spermlerin yetersiz fonksiyon göstermesi, spermlerin vücut içinde taşınmasını sağlayan yollarda tıkanıklık olması gibi nedenler ile ortaya çıkabilmektedir. Kronik hastalıklar ve endokrin bozukluklar, genetik sorunlar, doğumsal problemler, geçirilen enfeksiyonlar, travma, varikosel (testis etrafonda dilate venlerin varlığı) ve cerrahi operasyonlar da infertiliteye yol açabilmektedir.
İnfertil erkeklerde çocuk sahibi olamamak dışında bir şikayet yaşanmayabilir. Ancak bazı erkeklerde seksüel fonksiyon bozuklukları (örn. ereksiyon ya da ejekülasyon problemleri, cinsel isteksizlik), testiküler bölgede şişlik, kızarıklık, ağrı, tekrar eden solunum yolu enfeksiyonları, koku alamama, anormal meme gelişimi (jinekomasti), saç ya da vücut kıllarında azalama gibi kromozomal ya da hormonal sorunlara işaret eden bulgular görülebilmektedir. Değerlendirmede detaylı öykü ve fizik muayene ile semen analizi yapılması gerekmektedir. Bunun yanında ihtiyaç duyulduğunda hormon testleri, aksesuar bez ve kanallara yönelik görüntüleme ve genetik testler de yapılmaktadır.
Sperm Analizi Nasıl Yapılır?
Erkek infertilitesinin değerlendirilmesinde nispeten kolay bir test olan sperm analizi, 2-7 günlük cinsel perhiz sonrası yapılır. Genellikle semenin klinikte özel bir odada mastürbasyon ile steril bir kaba alınmasını istenir. Ancak, bu mümkün değilse örnek evde alınarak 30 dakika içerisinde kliniğe ulaştırılmalıdır. Örnekler arası variabilite olabildiği için en az 2 kez semen analizi yapılması önerilmektedir.
Semen örneği Dünya Sağlık Örgütü’nün (World Health Organization Laboratory Manual for the Examination and Processing of Human Semen) belirlediği kriterler çerçevesinde değerlendirilmektedir.
Erkeğe Bağlı Kısırlık Nedenleri Nelerdir?
Şiddetli Oligospermi ve Azospermi
Ejakülatta (meninin/semenin dışarı atılması/boşalma) çok az sperm olması ya da hiç sperm olmaması durumudur. Buna, testiste sperm üretiminin olmaması, taşıyıcı kanalların gelişmemesi ya da tıkanıklığı, genetik hastalıklar (Y kromozomu problemleri, Klienfelter), enfeksiyon, travma, kemoterapi, radyoterapi ya da kistik fibrozis hastalığı sebep olabilmektedir. Azospermisi ya da şiddetli oligospermisi olan hastalarda FSH, LH, testosteron gibi bazı hormon testleri, genetik analizler ve ejakülatuar kanalların görüntüleme yöntemleri ile değerlendirilmesi gerekmektedir.
Varikosel
Testisleri boşaltan damarlardaki şişlik ve varis benzeri oluşumlardır. Erkek kısırlığında düzeltilmesi mümkün olan nedenler içinde en sık varikosel yer almaktadır. Nedeni tam olarak bilinmese de, testiküler bölgede ısı regülasyonunun yani ısı dengesinin bozuk olması ile ilişkili olabileceği düşünülmektedir. Üroloji uzmanının yapacağı değerlendirme ve skrotal doppler ultrasonografiyle tanı konur. Cerrahi müdahale ile sperm sayı ve fonksiyonunda düzelme sağlanabilir.
Erkek İnfertilitesi Tedavisi
Erkek infertiltesi tedavisinde öncelikle altta yatan tedavi edilebilir bir durum varsa düzeltilmelidir. Yaşam tarzı değişiklikleri, stres faktörlerinin azaltılması, düzenli beslenme, kilo kaybı, sigara ve alkol kullanımının bırakılması önerilmektedir. İlaç tedavisi temel olarak hormonal eksikliklerde kullanılmaktadır.
Ejakülatta sperm sayısı 10 milyonun üzerinde ve morfolojide şiddetli anormallik yoksa inseminasyon önerilebilir.Bu yöntemde sperm ölü hücreler ve toksik maddelerden arındırılarak bir kateter aracılığı ile serviksten içeriye verilmektedir. Bu yöntem ile gebelik şansı yüzde 10-15 arasındadır. İnseminasyonun uygun olmadığı ya da başarısız olduğu durumda in vitro fertilizasyon (IVF) uygulanmaktadır. IVF’ten farklı olarak spermlerin kendi hareketleri ile değil, mikroskop altında seçilerek yumurtaya yerleştirilmesi işlemi ise intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI) olarak adlandırılır.
Ejakülatta sperm olmayan non-obstruktif azospermi hastalarında testislerden sperm cerrahi olarak elde edilir. Anestezi altında yapılan bu işleme TESE adı verilmektedir. Y kromozomunun genetik analizinde Azf A bölgesinin tam noksanlığında, Azf B bölgesinin tam noksanlığında ya da Azf A,B ve C bölgelerinin üçünün de noksanlığında sperm yapımı mümkün değildir. Bu nedenle bu hastalara TESE uygulanmamaktadır. Obstrüktif azospermi durumunda ise TESA yöntemi ile sperm aspirasyonu yapılmaktadır.
Sperm dondurma da tıpkı oosit (yumurta) dondurma işleminde olduğu gibi, spermlerin daha sonra kullanılabilmesi amacıyla korunmasını sağlayan bir yöntemdir. Spermler doğru şekilde saklandığı sürece uzun yıllar canlılığını koruyabilir. Kanser tedavisi öncesi, cerrahi öncesi, infertilite tedavisi gören ancak gerektiğinde sperm örneği veremeyen kişiler ya da düşük sperm sayısına sahip hastalarda sperm dondurma işlemi uygulanabilmektedir.
”
İlgili Yazılar
- Miyom Nedir? Miyom Belirtileri ve Tedavisi
- Kadınlarda En Sık Görülen Hastalıklar
- Histeroskopi Nedir? Histeroskopi Kullanım Alanları
- Kadın Hastalıklarında Laparoskopik Cerrahi Nedir?
- Menopoz Semptomları ve Menopoz Tedavisi
- Polikistik Over Sendromu ve Tedavisi
- Endometriozis ve İnfertilite Tedavisinde Elektromanyetik Stimülasyon
- Kadın Hastalıklarında Yatışsız Kapalı Cerrahi Kullanımı Artıyor
- İdrar Kaçırma Sorununa Karşı 7 Etkili Öneri
- 43 Yaşından Sonra Tüp Bebek Tedavisinde Başarı Yüzde Beşe Düşüyor
- Bu Sorun Her 10 Kadından Birinin Hayatını Alt Üst Ediyor
- Mitokondri Transferi
- Preimplantasyon Genetik Tanı
- Mikroçip
- Ko-Kültür
- Embriyo Traşlama (Assisted Hatching)
- Yumurta Dondurma
- Mikroenjeksiyon
- Aşılama (IUI)
- Yumurta Gençleştirme / PRP Yöntemi
- Tüp Bebek Tedavisi
- İnfertilite (Kısırlık) Tedavisinde Başarıyı Artıran Yöntemler
- Yumurta Rezervi Düşüklüğü (Amh)
- Endometriozis
- Vajinismus ve Tedavisi
- Tüp Tıkanıklığı
- Erken Menopoz
- Polikistik Over Sendromu
- İleri Yaşın Tüp Bebek Tedavisine Etkisi
- Kadınlar Dikkat, Bu Riskler Menopozdan Sonra Artıyor!
- Doğurganlık Dönemi Ne Demek? Doğurganlık İçin Hangi Testler Yapılır?
- Çalışma Hayatı Anne Adaylarını Nasıl Etkiliyor?
- Koronavirüs Hamileleri Etkiler mi?
- Hafta Hafta Gebelik, Hamilelik Takvimi
- Prof. Dr. Attar: Endometriozis Bazı Kronik Hastalıklarla Beraber Görülebilir
- Kısırlık (İnfertilite)
- Kadına Bağlı Kısırlık Nedenleri
- Kanser Tedavisi Görmek Çocuk Sahibi Olmanıza Engel Değil!
- Gebelik Kolestazı
- Polikistik Over Sendromu / PKOS Nedir?
- Kronik Pelvik Ağrı
- Zika Virüsü En Çok Anne Adaylarını Tehdit Ediyor
- Embriyo Transferinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Adet Gecikmesinin Nedenleri
- Hamilelik Dönemi İle İlgili Merak Edilenler
- Hamilelerde D Vitamini Kullanımı
- Yumurta Dondurma İşlemi İçin ‘Erken Yaş’ Uyarısı
- İdrar Kaçırma
- Ortalama Yaşam Beklentisi Arttıkça Bu Sorun Daha Fazla Görülecek
- Yumurta Sayısı Düşük Kadınlarda PRP Tedavisi
- Pelvik Ağrı Nedir? Pelvik Ağrı Belirtileri Nelerdir?
- Menopozun Gözden Kaçan 10 İşareti
- Tedavi Edilmeyen Genital Sorunlar, İdrar Kaçırmaya Neden Olabilir
- Gebelikte Tiroid Hastalığı
- İdrar Yolu Enfeksiyonları Menopoz Belirtisi Olabilir
- Çikolata Kistine Dikkat! 10 Kadından 1' ini Etkiliyor
- Bu Hastalıklar Kadınları Erkeklerden Farklı Etkiliyor
- Erken Menopoz ve Yumurtalık Yetmezliği Önlenebiliyor
- Kadın Hastalıklarında Kapalı Ameliyatların Kullanım Alanı Genişliyor
- 16 Yıl Aradan Sonra Yeniden Anne Olmak İstedi; Hayatının Şokunu Yaşadı
- Mikroçip Teknolojisi ile Baba Olma Şansı Artıyor mu?
- Anne Adayları Hangi Testleri İhmal Etmemeli? Hamileyken Yapılması Gereken Testler Neler?
- Bağırsaktaki Bakteriler İyi Çalışmıyorsa Polikistik Over Sendromu Görülebiliyor
- 15 Yaşında Bile Menopoza Giren Hastalar Var
- Gebelikte Yapılması Gereken Testler
- Doğum Belirtileri Nelerdir?
- Beklenen An Geldi, Doğum Başlıyor!
- Yararlı Bakteriler Tüp Bebek Başarısını Artırıyor
- Stres Adet Döngüsünü Bozuyor
- Yumurta Gençleştirme Yöntemi Sayesinde Doğum İçin Gün Sayıyor!
- Gebelik Döneminde Miyomlar Büyüyebiliyor
- Hamilelikte Görüntüleme Yöntemleri
- Menopoz Nedir? Menopoz Yaşı Ne Zaman Başlar? Menopoz Belirtileri Nelerdir?
- Mitokondri Nakline Çiftler Birlikte Karar Vermeli