Türkiye’de uzun yıllardır uygulanan pnömokok yani zatürre aşısına son günlerde yoğun talep var. Bunun sebebi zatürre aşısının koronaya karşı koruyacağı beklentisi. Öte yandan bu aşı Koronavirüs sonrası gelişebilecek zatürre riskini azaltıyor ancak hiç olunmayacağı anlamına gelmiyor. Asıl mesele risk grubunda olmayan kişilerin de oluşabilecek pnömoniye karşı önlem almak istemesiyle ortaya çıkıyor. Bir yıl öncenin tüketim oranına göre üretilen aşılar maalesef bu yıl 50 kat artan talebi karşılamıyor. Sağlık Bakanlığı’nın elinde bebekler ve kronik hastalar için yeterli aşı stoku var.Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Göğüs Hastalıkları Uzmanı  Prof. Dr. Banu Musaffa Salepçi’ye konuyla ilgili merak edilenleri sorduk.

• Pnömokok aşısı koronaya karşı korur mu?

Aşı pnömonilere en çok sebep olan pnömokoklardan koruma amaçlı yapılıyor. Bu aşı yapıldıktan sonra hiç pnömoni geçirilmeyeceği anlamına gelmez fakat riski azaltır. COVID-19 pnömonisi direkt virüs aracılığıyla ortaya çıktığı için bundan korumaz fakat pnömoni için risk faktörü olan kişilerde COVID-19 enfeksiyonu sonrasında gelişebilecek pnömokok, pnömoni riskini azaltır.

• Bu aşıyı özellikle kimlere tavsiye ediyorsunuz?

65 yaş altı ve hiçbir hastalığı olmayan kişilerin bu aşıyı olmasına gerek yok. Pnömokok aşısı pnömoni geçirme riski yüksek olan 65 yaş üstü kişilere; astım, KOAH, kalp yetmezliği, diyabet ve diğer kalp hastalıkları gibi kronik hastalığı olanlara; bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar kullanmayı gerektiren romatizmal hastalık, kanser veya hematolojik hastalığı olan kişilere; herhangi bir nedenle dalağı alınan kişilere önerilir.

2008 ve sonrası doğumluların büyük bir kısmının pnömokok aşıları tam. Onların tekrar aşılanmasına ihtiyaç olmadığı söyleniyor...

Sağlık Bakanlığı talimatıyla 2008 Kasım’dan itibaren çocuklarda 2, 4, 6 ve 12. aylarda rutin olarak pnömokok aşısı uygulanıyor. Sadece 1 Ocak 2019’dan itibaren takvim değiştirilerek 6. ay kaldırıldı. Çocuklarda da erişkinlerde olduğu gibi ek risk faktörü yoksa pnömokok aşısı tekrarına gerek yok.

• 12-18 yaş grubundan, bu aşıyı olmamış çocuklar ne yapmalı?

Bu gruptaki çocuklar için de ek bir risk faktörü olmadıkça pnömokok aşısına gerek yok. Pnömokok aşısına aşırı talep olması durumunda, aşıyı mutlak yaptırması gereken 2 yaş altı çocuklar, 65 yaş üzerindeki kişiler ve riskli gruptaki kişilere yetecek miktarda aşı kalmayabilir.

• Aşının olunması gereken bir takvim ya da mevsim var mıdır?

İki çeşit pnömokok aşısı var. 13 suş içeren konjuge aşı ve 23 suş içeren polisakkarid aşı. 65 yaş üstündeki kişiler ve risk faktörü olan her yaştaki kişilerin önce konjuge aşı, ondan 6-12 ay sonra polisakkarid aşısı olması gereklidir. Konjuge aşı ömür boyu bir kez yapılır. Polisakkarid aşının 5 yılda bir tekrarlanması gereklidir.