Sıcakların iyice bastırması ile birlikte evlerimize kadar giren ya da bahçede, yolda sokakta karşımıza çıkan yılanların haberlerini sıkça duymaya başladık. Peki ülkemizde zehirli yılan çok mu? Her yılan ısırığı zehirli mi ve zehirli yılan öldürür mü? Dokunmadığımız yılan bizi ısırır mı? Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Acil Tıp Uzmanı Dr. Öğr. Ü. Mustafa Ferudun Çelikmen anlatıyor.
Ülkemizde Hangi Bölgede Hangi Yılan Türleri Var?
Yılanlar doğada ürünlere zarar veren kemirgenlerin nüfuslarını kontrol altında tutan son derecede yararlı canlılardır. İnsanın doğaya, yaban yaşamına doğru kentleşmeyi artırması, bu canlılarla çatışma olasılığını da arttırdı. Ülkemizdeki yılanların çoğu zehirsiz olup, zehirli 10 civarı engerek, 1 tanede kobra türü (Urfa civarı, Güney Doğu Anadolu) bulunmakta. Bu türlerin hiç biri besin zincirinde olmayan insanları durduk yere ısırmaz. Genelde tehdit algıladığı durumlarda, özellikle ayakla yakınına basıldığında, yada besin zincirindeki farelerin peşinden gittiği fındık, mısır vs. (özellikle Doğu Karadeniz bölgesinde) çuvallarının içine el sokulduğunda ısırır.
İki adet zehirli diş izi tipiktir. Zehirsiz yılan ısırıklarında ise çift sıra dizili izler görülür. Zehirli yılanlar üçgen başları ve desenlerinin farklılığıyla ayırt edilirler.
Yılan Sokmasında İlk Ne Yapmalı?
Isırık oluştuğunda, o bölgeyi emme, kesme, ateşle dağlama gibi yanlış uygulamalardan kaçınılmalı, mümkünse artık hemen herkeste bulunan cep telefonu ile kaçmadan yılanın fotoğrafı çekilmeye çalışılmalı. Bu, yılanın tür ayırımı yanında daha sonra verilecek yılan serumunun cins ve miktarını belirlemekte çok yararlıdır. Tüm yaban hayvanı ısırıklarında olduğu gibi ısırık bölgesinin ovalamadan sabunla yıkanması yararlıdır.
Yılanlar genelde besin zincirlerindeki fare gibi canlıları felç etme ve sindirebilme amacıyla ısırıkları ile zerk ettikleri zehirin, insanla olan çatışmalarda da az bir miktarını zerk ederler. Anaphylaxis (aşırı allerjik reaksiyon) dışında ilk baştaki çok abartılı görünüm, çoğu kere sağlık kuruluşlarında yapılacak destek tedaviyle geriler.
Isırılan Bölge Kalbin Üzerinde Tutulmalı
Isırık vakalarında ısırılan bölgenin zehirin yayılmasını engellemek için kalp hizasının altında tutulması, hareket ettirmekten, sıvazlamaktan kaçınılması ve en yakın sağlık kuruluşuna taşınarak götürülmesi gerekir.
Yılanlar insan varlığında, ortamdan sıvışma eğilimindedirler. Peşine düşmek, öldürmeye kalkışmak yanlış davranışlardır. Yılanlarla çatışmadan kaçınmak için doğa yürüyüşlerinde sopa benzeri, yürüyüş çubuklarıyla yerde darbe ile titreşim yaratmak, yılanların yaşam alanı olabilecek alanlarda sert adımlarla zemine vurmak, bu aslında çok yararlı hayvanlarla karşılaşmamızı engeller. Ülkemizde çoklu (polivalan) yılan serumları bulunmakta olup hekim kontrolünde uygulanmaktadır.
