Depresyon türlerini 9 başlık altında belirten Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Serhat Tunç, depresyonun farklı türlerini klinik kılavuzlar rehberliğinde anlattı.

1.Majör Depresif Bozukluk (Unipolar Majör Depresyon)

Bir majör depresif dönem, en az 2 hafta boyunca aşağıdaki 9 belirtiden en az 5'inin olmasıyla kendini gösterir.

Belirtilerden biri ya çökkün ve mutsuz hissetmek ya da sevilen etkinliklere ilgi kaybı olmalı.

• Günün çoğunda kendini çökkün ve mutsuz hissetmek
• Kişinin normalde keyifle yaptığı etkinliklerin çoğuna veya tamamına ilgisinin azalması veya tamamen kaybolması  
• Normal uyku rutinine göre uykunun azalması veya artması
• İştahta azalma, önemli kilo kaybı veya iştahta artış, kilo alımı
• Başkaları tarafından hareketlerde gözlemlenebilen yavaşlama veya ajitasyon (huzursuz hareketlilik)
• Yorgunluk veya enerjide düşme
• Konsantre olma, düşünme veya karar verme yeteneğinde azalma  
• Değersizlik veya aşırı veya uygunsuz suçluluk düşünceleri
• Tekrarlayan ölüm veya intihar düşünceleri veya intihar girişiminin olması.

Not: Majör depresyon diyebilmek için belirtilerin bir madde veya genel tıbbi bir duruma bağlı olmaması gerekir. Ayrıca yakınmaların önemli bir sıkıntıyla birlikte kişinin verimliliğinde ve işlevselliğinde bozulmaya neden olması gerekir.

2.Kronik Depresyon (Distimi)

• En az ardışık 2 yıl boyunca aşağıdaki belirtilerden en az 3'ünün olmasıdır. Belirtilerden biri kendini çökkün ve mutsuz hissetmek olmalı:
• Günün çoğunda kendini çökkün ve mutsuz 
• Günlerin çoğunda iştahta azalma veya artma
• Normal uyku rutinine göre uykunun azalması veya artması  
• Yorgunluk veya enerjide düşme  
• Kendilik değerinde azalma  
• Konsantrasyonda veya karar vermede bozulma  
• Umutsuzluk.

Not: Belirtiler majör depresyondaki kadar şiddetli değildir. Kronik depresyonun seyri sırasında belirti olmayan dönemler olabilir, ancak bu süre 2 yıllık (veya daha uzun) zaman diliminde ardışık 2 ayı geçemez. Kronik depresyon önemli bir sıkıntıyla birlikte kişinin verimliliğinde ve işlevselliğinde bozulmaya neden olur.

3.Bipolar Bozukluktaki Depresyon

Eskiden 'manik depresif bozluk' olarak bilinen bipolar bozuklukta hasta, iki farklı duygu durumu (mani ve depresyon) arasında kalır. Hastalığın mani döneminde uykusuzluk, aşırı neşe, aşırı hareketlilik gibi belirtiler olur. Depresyon döneminde ise mutsuzluk, çökkünlük, sevilen etkinliklere ilginin azalması gibi klasik depresyon belirtileri görülür. Depresif belirtilerle başvuran hastaların öyküsünde mani veya hipomani (maninin daha hafif formu) varsa teşhis bipolar depresyondur. Eğer öyküde mani veya hipomani yoksa teşhis majör depresyondur.

4.Mevsimsel Depresyon

Son 2 yıldır majör depresif dönemlerin başlangıcının yılın belirli bir zamanına rastlamasını ifade eder. Ayrıca hastalığın kontrol edilmesi yılın belirli bir zamanında gerçekleşir, örnek olarak, dönemler sonbaharda başlayabilir ve ilkbahar aylarında sona erebilir.

5.Gebelikle İlişkili Depresyon

Hamilelik sırasında veya doğumdan sonraki 4 hafta içinde depresyon atağının başlangıcını ifade eder.

6.Psikotik Depresyon

Psikotik özellikler, bir depresif dönem sırasında herhangi bir zamanda ortaya çıkabilen sanrılar (yanlış, sabit inançlar) ve halüsinasyonları (yanlış duyusal algılar) içerir.

7.Adet Donemi Depresyonu

Tekrarlayarak adetlerin başlamasından önceki hafta boyunca ortaya çıkan ve adetlerin başlamasıyla veya adetin başlamasından birkaç gün sonra gerileyen duygusal ve davranışsal belirtilerle kendini gösterir. Kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkiler.

8.Tipik Olmayan Depresyon (Atıpik Depresyon)

Depresif dönem sırasında aşağıdaki belirtilerden en az 3'ünün olmasıdır. Belirtilerden en az biri, hoşuna gidecek olumlu olaylarda daha iyi hissetmektir:

• Hoşuna gidecek olumlu olaylarda daha iyi hissetmek  
• İştah artışı veya kilo alımı
• Normal uyku rutinine göre aşırı uyumak (örneğin, günde en az 10 saat uyumak veya depresyonda olmadığında normalden en az iki saat daha fazla uyumak)
• Bacaklarda ve kollarda ağırlık hissi  
• Sosyal veya mesleki çatışmalara neden olan, uzun süredir devam eden kişiler arası reddedilme duyarlılığı örüntüsü (yani derin kaygı, aşağılanma veya başkalarından en ufak bir reddedilmede öfke hissetme).

9.Melankolik Depresyon

Bir depresif dönem sırasında aşağıdaki belirtilerden en az 4'ünün olmasıdır. Belirtilerden en az biri ya zevk kaybı ya da olumlu uyaranlara karşı tepkisizliktir.

• Kişinin normalde keyifle yaptığı etkinliklerin çoğuna veya tamamına ilgisinin azalması veya keyif alamaması
• Genellikle hoşuna gidecek olumlu olaylarda bile kendini daha iyi hissedememe
• Derin bir umutsuzluk veya karamsarlıkla kendini gösteren çökkün ve mutsuz hissetme  
• Sabah erken uyanma (örneğin, normal uyanma saatinden 2 saat önce)
• Hareketsizlik veya ajitasyon (huzursuz hareketlilik)
• Anoreksiya veya kilo kaybı
• Aşırı suçluluk duygusu.

Basın Yansımaları: posta